Amerika’nın yeni başkanı Donald Trump’ın seçimden önceki söylemleri sebep gösterilerek Work and Travel programının kaldıralabileceği iddiaları yüksek sesle dillendirilmeye başladı. Peki gerçekten Başkanlık Seçiminin Work and Travel Programına Etkisi nasıl olacak, Trump Work and Travel programını kaldırabilir mi? Amerikan hükümetinin 60 yıldır desteklediği bir programı bir kalemde silip atabilir mi? Sizler için bu yazımda programın Amerika açısından önemini, Trump’ın yetkilerini ve programın geleceğini hem kendi yurtdışı tecrübelerimden hem de Amerikan siyasi kültürünün işleyişi hakkındaki bilgilerim ve araştırmalarım doğrultusunda elimden geldiğince yorumlamaya çalıştım.
Trump Work and Travel’a Neden Karşı?
1- ABD’de yaşayan yaklaşık 11 milyon yasadışı göçmen sınırdışı edilmeli diyor.
2- Müslümanlar ABD’ye hiçbir şekilde kabul edilmemeli. Suriyeli sığınmacıların hepsini geri göndereceğini ve müslüman ülke vatandaşlarına turist vizesi bile vermek istemediğini her fırsatta dillendiriyor.
ABD için Programın Kaldırılması Mantıklı mı?
Türkiye’de son 20 yıldır uygulanmaya başlanan ve yakın zamanda popülerliği elde etmiş bu program aslında bilinenin cok aksine çok eskidir. Work and Travel programı 1961 yılından beri Amerikan hükümeti tarafından doğrudan desteklenen ve 165 ülke vatandaşının aktif olarak yıllardır katılım sağlayabildiği ve her sene 200.000 yakın ögrencinin tercih ettiği kültürel değişim programıdır.
Amerika’nın programı desteklemesinin sebeplerine bakacak olursak ilk önce herkesin aklına gelecek olan muhtemelen ucuz iş gücüdür. Lakin bu doğru değildir. Kadrosuz çalışan olduğunuz için eşdegerlerinizle aynı parayı alırsanız. Fakat sizin iş gücünüzü kullanarak hem ekonomik büyümesini sağlarken, hem de kazandığınız parayı yapmış olduğunuz travel harcamaları ve teknoloji alışverişiyle paranızın büyük bir kısmını ülke sınırları içerisinde geri bıraktığınız için küçük işletmeden alıp büyük işletmelere para kazandırma politikası izlemekte ve akibetinde yatırım yapılmasına dolaylı teşvik sağlamış olmaktadır.
Ayrıca Work and Travel, gelen öğrencilere kendi kültürünü tanıtma şansı yakalayıp, sizi kendisine hayran etmekte ve görüşünü benimsetip yaşam biçimine özendirmekte, yani Amerikan sempatizanlığı sağlamaktadır. Zaten kültürel değişim programlarının hepsinin başlıca yapılmasının sebebi budur.
Biraz hayal gücümüzü çalıştıralım ve bir devleti işletme gibi düşünelim. Çalışanlarınızın sizden para istemeyip kendi maaşlarını kendileri ödediğini düşünün, siz işe gitmediğiniz halde dükkanınızın size para kazandırdığını ve gelen her müşterinizin sizden memnun kalıp rakiplerinizi tercih etmeyi azalttıklarını düşünün. Siz böyle bir dükkanı kapatmak ister miydiniz?
Her ne kadar başkanlık sistemi güçlendirilmiş lider görünümde olsa da Amerika’da işler 1 kişinin 2 dudağı arasından çıkan sözlerle şekillenmediğini söylemek gerekli. Çift meclisli karar alım süreci, birbirini hiçbir şekilde etkileyemeyen güçler ayrılığı sistemi ve satın alınamaz bir yargı oluşumu olduğunu unutmamakta da fayda var. Amerika’da politikaların siyasetçilerden çok üniversiteler ve siyaset bilimi enstitüleri tarafından belirlendiğini bilmemiz gerekmekte.
Amerika’nın Derdi Başından Aşkın
Trump ve Work and Travel
Seçimler sonrasında belki de Amerika tarihinde hiç görülmemiş bir fikir ayrılığı söz konusu. California 2019’da referanduma gidip bağımsızlığını ilan etmeyi planlıyor. Teksas; California’ya destek verip aynı girişimlere başladı. Oregon ve Washigton eyaletleri de bağımsızlığa göz kırpıyor. California’nın 40 milyar dolar borcunu, kendi kaynaklarıyla 1.5 senede eritebileceği söyleniliyor ve California bağımsız olması durumunda dünyanın en güçlü 6. ekonomisi olacağı biliniyor. Devletlerin her zaman kırmızı çizgileri Güç ve Güvenliktir. Güç suysa, Güvenlik oksijendir. Sınırları içerisinde böyle büyük bir sorun var iken Trump’ın delegeleri arasından milli duyguları kabaracak olanlar çıkıp Clinton’a dönüş yapıp Trump’ın başkanlığını engelleyebilir mi? Yani demek istediğim ortada yazılmış bir cümle var ama bu cümlenin noktası konmamış ve masada hala bir silgi var.
Program Hakkındaki Söylentilere Tepkiler
Work and Travel’ın akibetini tek merak edenler sadece bizler değiliz. Amerika’da Work and Travel bağlantılarını kuran sponsorlardan (Interexchange, Spirit, CIEE, Intrax vb…) Interexchange ve Spirit konuya ilişkin açıklamalar yaptı. Sitemizde InterExchange’in yazısını Türkçe’ye çevirip Trump’ın Başkan Seçilmesinin Work and Travel’a Etkisi başlığıyla yayınlamıştık.
Sponsorlar açıklamalarında; Work and Travel programının ABD için yararlı olduğunu, kültürel kaynaşmayı sağladığını, dünya barışına faydalı olduğunu, genç nesilin kariyer gelişimi için fırsat olduğunu vurgularken; Trump’ın programı kaldırma veya köklü değişim söylemlerine karşı duracaklarını, şu an için herhangi bir değişiklik olmadığını, herhangi bir değişiklik halinde Konsey’e başvurup kararı kaldırmak için ellerinden gelen tüm mücadeleyi yapacaklarını ve bu mücadeleyi yaparken de yanlarında birçok siyasi dostlarının olduğunu belirtmektedir.
Hem Interexchange hem de Spirit’e bu süreçte diğer sponsorlara öncülük edip bizlere de ilgi alakalarını gösterdikleri için de teşekkür etmeyi de kendime borç bilirim.
Türk Ögrenciler için En Kötü Senaryo
Programın kaldırılması kısa süreç için imkansız görülse de bu bizim için hala çok yararlı bir seçenek olmayabilir. Trump yönetimi Sponsorların gönlünü yapmak için müslüman ülkelerin work and travel kontejyanlarını Avrupa ülkelerine (göçmen olarak kalmayı en az tercih edenler listesine) dağıtma gibi bir yol izleyebilir. Bu sayede ekonomik olarak herhangi bir zarar etmezken dış politikasında önemli bir etken halinde olan ortadoğu (müslüman coğunluk) ülkelerini program dışı bırakarak siyasi açıdan prestij kaybedip nefret kazanmayı göze alabilir.
Trump yönetimi 21 Ocak’ta Beyaz Saraya yerleşip iktidar görevine başlıyacak. Gerek kabinesindeki yapılanma ve kendi iç politikalarındaki ciddi sorunlar gerekse de yurtdışı topraklarındaki siyasi temsilcilerindeki değişmeleri derken Türkiye’nin bu seneki vize oranlarında da herhangi bir değişiklik yaşanacağını düşünmemekteyim. Fakat şunu da belirtmek gerekir ki ilerleyen senelerde bu kadar şanslı olmama gibi bir ihtimal de söz konusudur.
Bilgilerim doğrultusunda yorumlamaya çalıştım. Söylediklerim çıkacak diye net bir iddaam yok lakin bunların yapılması mantıken daha uygun olacaktır. Umarım yardımcı olabildiklerim olmuştur.
Doğukan Helvacı
Siz de görüşlerinizi ve sorularınızı yorum olarak yazın, cevaplayacağım.